Met een middelgroot toestel vliegen op groene waterstof in plaats van kerosine, over een aftand tot 750 kilometer. Dat klinkt als ‘verre’ toekomstmuziek, maar volgens een consortium van zeventien Nederlandse bedrijven en organisaties is het binnenkort écht mogelijk. Al in 2028 stijgt een passagierstoestel (40 tot 80 zitplaatsen) op om te gaan vliegen tussen Nederland en Londen. Het is de bedoeling dat daarna in datzelfde jaar meerdere commerciële vluchten op waterstof wereldwijd gaan plaatsvinden.

‘Hydrogen Aircraft Powertrain and Storage System’ (HAPSS) is een volledig publiek-private samenwerking, opgezet door Unified International en InnovationQuarter met zeventien bedrijven, waaronder Fokker, de TU Delft, Rijksoverheid en het Koninklijk Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum. Deze Nederlandse samenwerking bouwt een waterstofsysteem voor vliegtuigen, helemaal groen, van brandstof tot aandrijving. HAPSS stelt dat het systeem opschaalbaar is naar grotere vliegtuigen. Vanuit het Nationaal Groeifonds werd 383 miljoen euro toegekend aan het programma Luchtvaart in Transitie, waarvan het HAPSS-project het grootste onderdeel is. Het waterstofsysteem is in 2025 op labschaal gereed.

Het HAPSS-programma bereikt zero emission air travel en moet Nederland helpen om wereldwijd de belangrijkste leverancier van dergelijke systemen te worden. Het systeem wordt in de eerste instantie ingebouwd in een bestaand turboprop-vliegtuig met 40-80 zitplaatsen en kan vervolgens gebruikt worden in nieuwe zero-emissie-vliegtuigen met nog meer passagiers.

Uniek Nederlands project

“Dit is wereldwijd uniek volgens experts. En het mooiste: boven dit project wappert een volledig Nederlandse vlag, het project draagt dus direct en één-op-één bij aan het Nederlandse BBP,” zegt Michel van Ierland van Unified International. Vanaf 2028 levert HAPSS 1200 banen op. “We bieden met dit programma structurele werkgelegenheid in de groene economie. Daarnaast ontsluiten we voor Nederland een wereldmarkt van 16 miljard euro.”

Vliegen op waterstof, hoe werkt het?

De hele keten in een vliegtuig, van brandstof tot aan voortstuwing wordt volledig en in z’n geheel ‘vergroend’. De zeventien deelnemende organisaties en bedrijven, waaronder Fokker, TU Delft, Zepp Solutions en Saluqi, werken aan verschillende onderdelen van de keten, onder regie van een nieuw op te richten BV. Waar de brandstof nu nog in de vleugels wordt opgeslagen, worden die in het nieuwe vliegtuig vervangen door waterstofcapsules in de staart. De waterstof wordt daarna richting de motor vervoerd en omgezet in elektriciteit. In de motor wordt de elektriciteit omgezet in beweging en naar de propellers gestuurd.

“Het klinkt makkelijker dan het is; het leidingwerk is bijvoorbeeld ook een complexe aangelegenheid,” zegt Bert Klarus van InnovationQuarter. “Wil je waterstof door leidingen vervoeren, dan moet je het goed onder controle houden met drukregelaars en compressoren. En er komt bovendien veel warmte vrij, daar moet je ook iets mee.”

‘Werken aan beproefd systeem’

InnovationQuarter, de regionale ontwikkelingsmaatschappij voor Zuid-Holland, bouwt al sinds 2020 samen met Technology Park Ypenburg en Unified International aan het HAPSS-programma. “We hebben de partners van dit consortium bij elkaar gebracht, steeds met de uitdrukkelijke ambitie om hier een Nederlandse oplossing van te maken,” aldus Bert Klarus. Ook Nederlandse en Europese luchtvaartautoriteit zijn aangehaakt. “Het systeem moet nog gecertificeerd worden, maar daar zijn we erg hoopvol over,” aldus Van Ierland. “We bouwen en sleutelen aan een bestaand, robuust en beproefd systeem.”

Airbus en Boeing potentiële klanten

Nederland heeft al ruim een eeuw ervaring in de luchtvaart. Maar met het wegvallen van Fokker als Original Equiptment Manufacturer (OEM) in 1996 kwam er een einde aan de vraag naar componenten voor vliegtuigen van Nederlandse makelij. Daar komt nu verandering in. Met het HAPSS-project positioneert Nederland zich wereldwijd als leverancier voor vliegtuigbouwers die duurzaam willen vliegen. Potentiële klanten zijn Airbus, Boeing, Embraer en De Havilland.

In Amerika en het Verenigd Koninkrijk wordt er ook geëxperimenteerd met vliegen op waterstof, maar voornamelijk door partijen die hun oorsprong hebben in de commerciële, duurzame energievoorziening. “Die hebben een andere focus. Zij zijn voor ons eerder potentiële klanten en partners, dan concurrenten.”