Ruim honderd jaar geleden was elke vorm van straling nog volledig onbekend. Dit veranderde zodra Wilhelm Conrad Röntgen in 1895 bij toeval de zogenoemde X-Ray straling ontdekte, in het Nederlands is de straling wel naar hem vernoemd: röntgen straling. Deze techniek wordt ook in de industrie ingezet. Dit artikel beschrijft de grote lijnen van de techniek en geeft voorbeelden van toepassingen.

Röntgenstraling is elektromagnetische straling met een veel kortere golflengte dan zichtbaar licht, zelfs nog korter dan het onzichtbare UV-licht. Hoe ver de röntgenstraling in iets kan doordringen hangt af van de frequentie van de straling, hoe korter de golflengte, des te hoger de frequentie en dus het doordringend vermogen.

Kwaliteitscontrole

Doordat in bepaalde industrieën alle producten dezelfde vorm moeten hebben, zullen eventuele mislukte exemplaren uit de productielijn gehaald moeten worden. Dit is mogelijk met een röntgenscanner. Doordat de straling op bepaalde plekken door het product beter doordringt dan op andere plekken (bijvoorbeeld door de dikte of door het verschil in het absorberen van de straling door verschillende materialen) kan dit meteen gezien worden of een product ‘anders’ is dan het vorige en worden verwijderd. Ook kunnen zo ongerechtigdheden worden gezocht, bijvoorbeeld het aanwezig zijn van bot(jes) in vlees- of visproducten in de voedselverwerkende industrie of glasresten.

In Scandinavië wordt de Röntgen scanner ingezet om kwaliteit van hout te controleren: inwendige breken en andere onregelmatigheden kunnen op deze manier worden ontdekt. Dit kan leiden tot minder verlies van de grondstof en daardoor een beter rendement in de productie.

Röntgenstraling kan ook worden ingezet om lasnaden te inspecteren.

3D weergave van componenten

Industriële CT (computertomografie) gebruikt röntgenapparatuur om driedimensionale weergaven van componenten te produceren, zowel extern als intern. Dit wordt bereikt door de computerverwerking van projectiebeelden van het gescande object in vele richtingen te verwerken.

Tellen van producten

Een ander voorbeeld van gebruik van een röntgenscanner is bij het tellen van producten. Als er straling gericht wordt op een lopende band, dan zal de stralingsintensiteit gemeten aan de andere kant van de band continu gelijk zijn zolang er geen producten op de band passeren. Zodra er wel producten over de band passeren zal de stralingsintensiteit afnemen doordat de straling iets ‘extra’ moet doordringen. Op deze manier kan geteld worden hoe vaak dit voorkomt en dus hoeveel producten er voorbij zijn gekomen.

Andere toepassingen

Deze voorbeelden zijn slechts enkele toepassingen van de röntgenscanner, er zijn er nog veel meer te bedenken. Denk aan de röntgenfoto in het ziekenhuis als medische toepassing of de bagagescan op Schiphol voor een toepassing in de logistiek en beveiliging.

• Industriële röntgen scanners op Products4Engineeers.nl