De opwarming van de aarde zorgt ervoor dat veel van de gletsjers zich terugtrekken en dunner worden door de toegenomen 'smelt' (ijsablatie). De grootste twee ijskappen op aarde, die van Groenland en Antarctica, zijn zo groot dat het in de praktijk bijna onmogelijk is om met conventionele methodes de massabalans betrouwbaar vast te stellen.

Op de Sermilik gletsjer, de plek waar in 2010 de grootste jaarlijkse smelt ooit op de Groenlandse ijskap werd gemeten, heeft Greenland Guidance een ijsablatie-tracker geïnstalleerd, de DWIAT (draw wire ice ablation tracker). Greenland Guidance is een Nederlandse organisatie die gespecialiseerd is in het ondersteunen van expedities en projecten op het gebied van veiligheid, logistiek en wetenschap in het Noordpoolgebied. Daarnaast bouwen ze robuuste wetenschappelijke instrumenten.

Afbeelding: De Sermilik gletsjer in het zuiden van Groenland verloor in 2010 al 9 meter ijs. 

De Sermilik gletsjer ligt helemaal aan de zuidpunt van de ijskap, waar de temperaturen in de zomer relatief hoog zijn en waar het ijsoppervlak ongelooflijk donker is en een groot deel van het zonlicht absorbeert. Ook zijn er nóg vier DWIATs geïnstalleerd op de Russell gletsjer aan de westkant van de ijskap.

In deze speciale ijsablatie-trackers zitten treksensoren van Althen Sensors & Controls. Om de ijsablatie te meten worden diepe gaten geboord en de trekdraad wordt vastgezet. De units kunnen tot 14 meter ablatie volgen totdat de draad opnieuw moet worden geboord. De DWIATs werken op zonne-energie en volgen ook de ijsbeweging door middel van GNSS-positionering. Meetgegevens worden lokaal opgeslagen in de datalogger en tevens verzonden naar het dataportaal van Greenland Guidance.

Afstand en positie meten met een trekdraadsensor

Trekdraadsensoren, of draw wire sensoren zijn gemaakt voor afstands- en positiemetingen. Ze gebruiken een flexibele kabel om deze afstand te meten. Trekdraadsensoren kunnen afstanden van 50 mm tot 50.000 mm meten en hebben een zeer hoge lineariteit over het gehele meetbereik. De trekdraadopnemer die is gebruikt in de DWIAT is de FD115, een robuuste trekdraadsensor, die temperaturen kan weerstaan tot -40C.

Metingen door het automatische weerstationnetwerk PROMICE geven aan dat de Sermilik gletsjer ieder jaar 5 tot 6 meter ijs verliest -naast de sneeuw die zich in de voorafgaande winter heeft opgehoopt - wat veel is in vergelijking met andere Groenlandse locaties. Maar in 2010 observeerde het weerstation QAS_L hier een recordbrekende ablatie van meer dan 9 meter ijs - dat is het equivalent van een gebouw met drie verdiepingen.

Sermilik gletsjer verliest extreem veel ijs

Om de extreme smelt op deze locatie te onderzoeken, is PROMICE een samenwerking aangegaan met het Instituut voor Marien en Atmosferisch Onderzoek (IMAU) van de Universiteit Utrecht. Met meer instrumenten die de interactie tussen lucht en ijs ter plaatse meten, werd het volgen van ijsablatie zelfs nog relevanter voor de interpretatie van gegevens. Daarom meet de DWIAT van Greenland Guidance nu ablatie naast het PROMICE-weerstation. Met het referentiegewicht dat 10 meter in het ijs is geboord heeft deze eenheid eerder de ablatie in de zomers van 2019 (7.5 meter) en 2020 (5 meter) geregistreerd.